W przypadku gdy dziecko nie mówi to przede wszystkim należy zrobić badanie słuchu i tak było też w przypadku Łukasza. Jeśli jest wszystko ok to sprawdzamy, czy dziecko rozumie to co mówimy , a w tym przypadku dajemy proste polecenia, ale o podobnym znaczeniu i nietypowym wykonaniu np.
- Kładziemy na stole kilka przedmiotów np. 5 ( Łukasz taką ilość miał podawaną w przypadku ćwiczeń na tzw. bitach i to był pierwszy raz gdy znów wypowiedział słowa). Tak więc podajemy 5 przedmiotów typu ... klocek, autko, piłeczka, miś, lalka ... i mówimy :
- pokaż klocek (pokaż autko, pokaż lalkę itp.)
- weź klocek (autko, lalkę)
- daj klocek
- przesuń klocek
- podrzuć klocek
- przestaw klocek obok misia
- przesuń klocek obok lalki
- przełóż klocek do drugiej ręki
- daj misia na klocek
Łukasz ćwicząc pierwszy raz na bitach podczas turnusu pierwszy raz powtórzył słowa i miał wtedy około 6 lat.
Kolejne ćwiczenia (oczywiście to może być inny przedmiot) :
- przynieś łyżkę ( Łukasz miał nawet z tym problem, a więc szłam z nim do kuchni i pokazywałam co ma zrobić )
- weź łyżkę
- połóż łyżkę
- podnieś łyżkę
- poruszaj łyżką
- obróć łyżkę
- przesuń łyżkę
- daj łyżkę
W przypadku gdy polecenia są wykonywane poprawnie to przechodzimy do trudniejszych poleceń typu :
- daj łyżkę na podłogę
- przesuń łyżkę wzdłuż stołu
- obróć łyżkę w prawo (w lewo)
- zamień łyżkę na łyżeczkę
- postukaj łyżeczką o krzesło
- przełóż łyżkę za plecami
Polecenia powinny być wypowiedziane głośno i wyraźnie, a gdy jest problem z ich wykonaniem to każdy wyraz mówiony (akcentowany) osobno. Polecenia lepiej powtórzyć kilka razy, a gdy brak reakcji to trzeba jednak pomóc z tym, że potem nie traktujmy jako pewnik, że dziecko rozumie, ponieważ mogą odczytać z danej sytuacji, czy też z naszych gestów... trzeba obserwować siebie i sytuacje.
Łukasz najszybciej zapamiętuje rzeczowniki szczególnie podparte obrazkiem. Natomiast ma problemy ze zrozumieniem i tym samym zapamiętaniem czasowników, a najtrudniejsze są słowa abstrakcyjne typu ... być może, jeśli, którędy, z kim, z czym, o kim, dlaczego itp.
Kolejny etap ćwiczeń mowy to np. podajemy proste zdanie typu " Kasia kupiła róże" i pytamy:
- co kupiła Kasia ?
- kto kupił róże ?
- co zrobiła Kasia ?
Oczywiście jeśli dziecko sobie radzi to wzbogacamy zdanie np. "Kasia kupiła czerwone róże".
Kolejne ćwiczenie sprawdzające mowę dzieci to zwyczajna rozmowa na zasadzie opowiadania minionego dnia... Oczywiście dziecko mobilizujemy do samodzielnego opowiedzenia, a jak nie daje rady to my mówimy pozostawiając w wypowiedziach luki i prosząc aby dokończyło. Na koniec zadajemy pytania. Możemy także przeczytać krótką bajkę , bądź zdania, a także sami coś opowiedzieć i zadawać pytania.
Podczas ćwiczeń mowy bardzo ważne aby dopasować wymagania, a także trudność zdania do możliwości dziecka, czyli najlepiej zaczynać od najprostszych ćwiczeń, a gdy widzimy że wszystko jest dobrze to podnosimy poprzeczkę.
Gdy dziecko nie mówi wcale to starać się aby naśladowało wypowiadanie samogłosek ( a, e i, o, u, y) , a także prostych sylab ( la, lo, mu, ta )..
Kolejne fajne ćwiczenia mowy uzyskujemy podając zadania tekstowe i znowu zaczynając od łatwego poziomu np.
- Mama kupiła 4 cukierki, ale 2 zjadła - to ile pozostało cukierków ?
- Ania miała 2 zł, ale Babcia dołożyła 3 zł - to ile ma teraz Ania pieniążków ?
- Kasia ma jeden balon, a Kuba o 3 więcej - to ile balonów ma Kuba ?
Gdy widzimy, że dziecko nie rozumie to ... obrazujemy.
Łukasz w badaniach na inteligencję miał ponad 100% w części pozasłownej i to widać, że bardzo szybko kojarzy fakty łącząc różne wątki np. w ostatnim czasie uzupełniamy krzyżówkę i są tam 4 rysunki , czyli ... należy wpisać ich nazwy, a potem przenieść pod odpowiednią liczbą. Niestety nie rozpoznałam dzidy, ale Łukasz zaczął zapewne dopasowywać litery w rozwiązaniu i powiedział słowo bliskoznaczne, a więc już się domyśliłam. W tym przypadku ćwiczymy także wypowiadane zdania typu "Pod cyfrą (liczbą) 1 wpisz literę "z". Łukasz ma problem z powtórzeniem, a więc zapisuję podpowiedź typu ... P c ... w I ... i ten schemat powoduje że Łukasz mówi samodzielnie.
Na czym pracujemy ?
Przede wszystkim wykorzystujemy krzyżówki "Supełek" ... dla nas REWELACJA i w Łukasza przypadku zrobiły niesamowitą robotę w rozwoju mowy.
Kolejne ważne pomoce to zestaw LOGO PRIMO i PICCOLO, który zawiera tablicę z przesuwanymi kółeczkami, a do tego szeroki wybór książeczek na różnym poziomie.
Zestaw PUS także zawiera klocki z liczbami do których jest sporo książeczek - także na różnym poziomie. Nawet w języku angielskim.
W obecnym czasie najważniejszą pomoc w celu nauki mowy tworzę sama i są to 3 zeszyty. Jeden z różnymi pytaniami dotyczącymi różnych przedmiotów na które najpierw Łukasz odpowiada samodzielnie, a potem tłumaczę. Zeszyt ten zawiera także mnóstwo czasowników w zadaniach typu ... kup ... weź... Łukasz samodzielnie wstawia pierwszy wyraz i ostatni tworząc zdanie i nawet dość dobrze sobie radzi np. kolejne czasowniki są zapisane do pytań
- Co robi fryzjer ?
- Co robi mama ?
Podam także ćwiczenia i książki na których pracowaliśmy ...